Geestelijke chirurgie

Wanneer je in een ziekenhuis komt lijkt het wel of iedereen ziek is. Vooral als je in de ontvangsthal zit te wachten. Het krioelt er dan van de mensen. Ik weet niet hoe jij het vindt om regelmatig in een ziekenhuis te zijn, maar mijn hobby is het niet.

Inhoud:

• Inleiding
• Röntgenstralen
• De buitenkant
• De binnenkant
• De bronnen des levens
• Motieven
• Houdingen
• De wortel van het probleem
• Leugen detectors
• Erkennen
• Radicaal zijn
• Wees op je hoede
• Een zuiver oog

Inleiding

Natuurlijk is het geweldig dat er in dit land zoveel goede gezondheidszorg is. En omdat we hiermee verwend zijn, ervaren we dit niet altijd meer als een zegen. Luister maar eens goed naar de gesprekken in de wachtkamer. Je kunt dan vele ‘klaagzangen’ horen over wat er mis ging of anders had gemoeten. En begrijp me goed ik zal het niet tegenspreken. Natuurlijk gaan dingen niet zoals men het verwachtte. Niet alle operaties zijn een succes. Niet alle doktoren zijn even kundig. En velen van hen zullen dit beamen.

Goed, het is nu niet de bedoeling dat ik een story over ons ‘gezondheidsbestel’ ga schrijven. Al moet ik toegeven dat ik het een heel boeiende bezigheid vind. Ik ben altijd heel nieuwsgierig hoe ze het allemaal doen. Maar het meest interessante vind ik de Röntgenafdeling. Daar kijken ze met verschillende apparaten dwars door je heen. En kunnen ze, in bijna alle gevallen, heel nauwkeurig vaststellen wat er aan de hand is.

Röntgenstralen

Eigenlijk een heel wonderlijk verhaal die röntgenstralen. Toen ik hier over nadacht zag ik ineens een belangrijke vergelijking met de Bijbel.

“Want de ogen van de HERE speuren heen en weer over de aarde, op zoek naar mensen die Hem zijn toegewijd, zodat Hij Zijn grote macht kan tonen door hen te helpen. Wat bent u dom geweest! Van nu af aan zult u voortdurend oorlog moeten voeren” 2 KRONIEKEN 16:9 HB.

Gods ogen doorzoeken de harten van zijn kinderen om hen te helpen. Gods ogen zoeken, dat noem ik, ‘geestelijke chirurgie’. En zoals het bijbelvers vermeld, doet God dat met een duidelijk doel: “zodat Hij Zijn grote macht kan tonen door hen te helpen”. Onze Heelmeester geeft ons niet aan het lot over. Nee, Hij waakt over ons met, ‘Zijn ogen’. Toen ik hier wat dieper over nadacht kwam ik tot de conclusie, dat er veel meer Bijbelverzen zijn die hier over gaan. En al die verzen hebben één ding gemeen, God kijkt dwars door ons heen maar niet om jou of mij te veroordelen. Of alleen maar een diagnose te stellen. Nee, Hij doet dat met een duidelijk doel, om ons te helen.

Zoals een echte dokter schrijft God ons Zijn recepten voor. En voor een goede gezondheid naar, ‘geest ziel en lichaam’, is dat dagelijks innemen geblazen, als ik het zo mag zeggen.

“Terwijl hij zeide: Indien gij aandachtig luistert naar de stem van de HERE, uw God, en doet wat recht is in zijn ogen, en uw oor neigt tot zijn geboden en al zijn inzettingen onderhoudt, zal Ik u geen enkele van de kwalen opleggen, die Ik de Egyptenaren opgelegd heb; want Ik, de HERE, ben uw Heelmeester” EXODUS 15:26 NBG.

Dit vers laat heel duidelijk zien wát God van ons verwacht. We kunnen daar niet omheen. Zijn voorschriften, als wij die opvolgen, zullen ons heling brengen omdat Hij dé Heelmeester is. Nu hoor ik sommigen al zeggen; maar dat geldt voor de Israëlieten en niet voor ons. Toch denk ik dat het anders ligt want uit het bijbelvers blijkt duidelijk wát God in Wezen is, namelijk: “uw Heelmeester”.

God heeft dus het vermogen om te genezen, zowel voor de Israëlieten als voor de Nieuw Testamentische gemeente vandaag. Het is dus Gods belofte voor alle tijden. Ook nu wil Hij onze ‘Heelmeester’ zijn wanneer wij als zijn verbondskinderen Zijn voorschriften in acht nemen. We kunnen dus nooit zeggen dat, wat God in Wezen is, alleen voor een bepaalde groep mensen in een bepaalde periode geldt. Nee:

“God liegt niet, zoals de mensen, verandert niet van gedachten, zoals wij. Zou hij ooit iets beloven en het nalaten, iets aankondigen en het niet laten doorgaan?” NUMERI 23:19 GNB.

Het is onze verantwoordelijkheid hoe we met Gods beloften omgaan, wat Hij in Wezen is kunnen wij niet veranderen. Maar onze manier van leven zal wel bepalend zijn hoe God ons kan zegenen met Die Heel-making. We lopen allemaal het gevaar dat we zo gewend raken aan Gods voorzieningen, dat we een oppervlakkig leven gaan leiden. En daar zit voor ons het grootste gevaar. We zullen moeten toezien op onszelf, dat is een blijvende verantwoordelijkheid. Gelukkig is God geen oppervlakkig Wezen. Hij is, én blijft, actief betrokken bij de mens, getuige het volgende vers:

“Want het woord Gods is levend en krachtig en scherper dan enig tweesnijdend zwaard en het dringt door, zo diep, dat het vaneenscheidt ziel en geest, gewrichten en merg, en het schift overleggingen en gedachten des harten; en geen schepsel is voor Hem verborgen, want alle dingen liggen open en ontbloot voor de ogen van Hem, voor wie wij rekenschap hebben af te leggen” HEBREEËN 4:12-13 NBG.

Als dit vers tot ons doordringt dan zijn we wel heel kwetsbaar, want er is niets voor Hem verborgen. Hij dringt met Zijn Woord, wat ook Zijn stem kan zijn, door op plaatsen die we angstvallig voor Hem en anderen verborgen willen houden.

Gods Woord kan het binnenste van de mens totaal ontleden, dat wil zeggen; dat er niets van ons totale wezen voor Hem verborgen is. Heel ons wezen ligt open en ontbloot voor Gods Aangezicht. Hij kent ons precies zoals we zijn. En het Levende Woord beoordeelt ons. De gehele mensheid is a.h.w. doorzichtig voor God. Daarom is het onmogelijk dat we voor Gods ogen iets verborgen kunnen houden. We zijn Hem rekenschap verschuldigd.

Als we een oppervlakkig geestelijk leven leiden lopen we een risico dat we dingen gaan doen, die niet bij een kind van God thuishoren. En dit is één van de belangrijkste redenen van geestelijk verval. Dan geven we God nooit de kans om ons door te lichten met Zijn röntgenstralen. Dus een grondig onderzoek is nooit weg. Komt er dan iets aan het licht dan mag je ook weten dat ‘Jezus in jou’, een geweldige Heelmeester is. Dan is Gods woord het röntgenapparaat en de Geest van God zijn de röntgenstralen. En de gebieden die we moeten onderzoeken zijn:

• De buitenkant
• De binnenkant
• De bronnen de levens

Laat me uitleggen wat die gebieden zijn.

De buitenkant

De buitenkant is dat wat zichtbaar is voor anderen. Dat kan zijn, je gedrag ook wel, je doen en laten. Het is het gebied, ‘van zondig leven’, wat zichtbaar wordt door verkeerde handelingen. Paulus waarschuwt ons:

“Wees op uw hoede en laat u niet meeslepen door holle en misleidende theorieën die op menselijke tradities zijn gebaseerd en zich richten op de machten van de wereld en niet op Christus” KOLOSSENZEN 2:8.

Paulus gaat hier in op de valse leer, die in Kolosse wordt verbreid. En dan zegt hij: ‘Pas op, dat niemand u als zijn gevangene wegvoert’. Dus pas op dat je de vrijheid, je verlossing in Christus, niet weer verliest aan de zonde en de leugen die om je heen verkondigd wordt.

Verder is Paulus heel duidelijk op het terrein van verkeerde handelingen. In EFEZIËRS 4:25-30 zegt hij:

“Leg daarom de leugen af en spreek de waarheid tegen elkaar, want wij zijn elkaars ledematen” VERS 25.

Leugen en waarheid kunnen nooit samengaan want het zal je relatie met God kapotmaken. Daar is Paulus bang voor en waarschuwt ons om niet te zondigen want dan geven we de duivel de kans om ons geloof af te breken. Voor een complete opsomming van de waarschuwingen moet je EFEZIËRS 4 en 5 maar eens lezen. We zullen erop moeten toezien dat we: “Gods heilige Geest niet bedroefd maken” VERS 30.

We hoeven niet zo diep na te denken om te weten wat verkeerde handelingen zijn. De Bijbel noemt op verschillende plaatsen zonde zoals, overspel, diefstal en moord. Maar ook boosheid, heftigheid, kwaadaardigheid, laster, vuile taal en liegen komen we vaak tegen. Als kind van God zijn er dus veel terreinen waar verandering nodig is. Voor een zichtbare verandering, die ook zichtbaar voor anderen zijn, is het volgende vers heel nuttig:

“Bedrieg elkaar niet, nu u de oude mens en zijn leefwijze afgelegd hebt en de nieuwe mens hebt aangetrokken, die steeds vernieuwd wordt naar het beeld van zijn schepper en zo tot inzicht komt” KOLOSSENZEN 3:9-10.

Wie als Christen wil leven zál een zichtbare verandering ondergaan. Dan wil je voldoen aan wat Matthéüs ons schrijft: “Laat daarom ook uw licht voor alle mensen schijnen. Als zij dan de goede dingen zien die u doet, zullen zij uw hemelse Vader eren” MATTHÉÜS 5:16 HB. Dat is waar het om gaat, dat de mensen om ons heen iets zullen waarnemen van het feit dat wij, ‘geheel anders zijn, omdat wij Christus kennen’ zie EFEZIËRS 4:20. Het zichtbare christelijke leven is voor de wereld om ons heen ontzettend belangrijk. Door dit getuigenis, van zichtbaar verandert gedrag, kunnen anderen zover komen dat ook zij God gaan verheerlijken.

Helaas komen heel veel christenen niet verder dan te weten dat ze bekeerd zijn. Ze gaan naar een kerk, proberen goed te leven, maar verder komen ze niet. Onder de oppervlakte, aan de binnenkant, blijven veel dingen onveranderd.

De binnenkant

Met de binnenkant bedoel ik onze gedachten en gevoelens. Met ‘die binnenkant’, zijn we zelf het meest bekend, omdat we niet in elkanders binnenste kunnen kijken. Dat vinden we meestal ook niet prettig, dan voelen we ons heel ongemakkelijk. De binnenkant van mijn leven, hoorde ik iemand eens zeggen, is verboden terrein. Daar mag niemand aan komen. Maar wie veranderen wil, zal moeten toestaan dat Gods Licht ook dáár mag schijnen. Want juist in dit gebied, ons binnenste, komen we veel ‘schijn en onechtheid’ tegen. Daar verbergen we heel veel, bewust of onbewust. En het is onze vrijwillige keuze of we dat gebied ook willen blootleggen voor Gods röntgenstralen.

God wil dat we opruiming houden. En laten we maar toegeven, dat willen we ook wel. Maar we weten soms niet hoe we moeten beginnen. Ik noemde al eerder de tekst dat heel ons wezen voor God open ligt. Maar dat wil nog niet zeggen; dat we dan ook automatisch veranderden. Iets wat God aan onze zondige binnenkant ziet wil Hij ons ook laten zien, maar de keuze om te veranderen ligt bij ons. We kunnen nooit beweren:

“Die verleiding komt van God. Want God stelt niemand aan verleiding bloot, zoals hij zelf ook niet door iets slechts in verleiding kan worden gebracht. Iedereen komt in verleiding door zijn eigen begeerte, die hem lokt en meesleept. Is de begeerte bevrucht, dan baart ze zonde; en is de zonde volgroeid, dan brengt ze de dood voort” JACOBUS 1:13-15.

De zonden van de binnenkant hebben te maken met; begeerte, haat, jaloersheid, onmatigheid, een kwade blik. Maar ook met gedachten en gevoelens, die ten grondslag liggen aan de zonde. Jacobus noemt dit, ‘de kiemen van de zonde’, in ons leven. En is die kiem, die zonde volgroeit, dan brengt ze de dood voort. Wij zullen moeten leren die gevoelige binnenkant aan Hem toe te vertrouwen.

Wanneer we God toestaan, ons binnenste te veranderen, dan gaan we merken dat er een geheel nieuwe relatie met Hem ontstaat. Dan krijgt onze geest gemeenschap met Gods Geest. En dan ontstaan er heel andere vruchten die voortkomen uit de binnenkant van ons mens zijn. Dat zijn de vruchten die geboren worden door de innerlijke gemeenschap met Gods Heilige Geest. In de Galaten brief lezen we hierover:

“Maar de vrucht van de Geest is liefde, vreugde en vrede, geduld, vriendelijkheid en goedheid, geloof, zachtmoedigheid en zelfbeheersing. Er is geen wet die daar iets tegen heeft” GALATEN 5:22-23.

Het zijn díe vruchten, geboren vanuit de binnenkant, die voor God de Vader van onschatbare waarde zijn. In Zijn ogen zijn ze heel kostbaar, want:

“De grootheid van mijn Vader zal zichtbaar worden wanneer jullie veel vrucht dragen en mijn leerlingen zijn” JOHANNES 15:8.

Als God tot op de bodem van je innerlijke leven mag doordringen dan gaan we ook zelf ontdekken wie we van binnen zijn. Dan gaan we overwicht krijgen over de zwakheden, over de gedachten en gevoelens, die vaak moeilijk onder controle te krijgen zijn. Dan komen we op het terrein, waar maar weinig mensen aan toe komen, namelijk; de bronnen of oorsprongen van ons diepste bestaan.

De bronnen des levens

Ons hart is in de Bijbel een belangrijk gegeven. Het komt ruim 660 keer voor in de Bijbel, waarvan 99 keer in het Nieuwe Testament. En wie de moeite neemt om de betekenis van dit woord te verstaan, zal zien dat ons hart de zetel en het centrum is van het fysieke en geestelijke leven. Het is de bron van de gedachten, hartstochten, verlangens, begeerten, voornemens en inspanningen. Ook is het de zetel van de intelligentie van onze wil en ons karakter. In het hart ontstaan de goede en slechte dingen. We zien dat ons hart het centrum is van heel ons bestaan. Het vertegenwoordigt heel ons wezen. Zo heeft God ons geschapen.

Door de zondeval zijn wij de controle over ons eigen hart gedeeltelijk kwijtgeraakt. Vgl. GENESIS 4:7. De satan voert een tijdelijke controle uit over de wereld waarin wij leven. Vgl. MATTHÉÜS 4:1-11. En dat heeft tot gevolg dat ons hart niet meer die reine en vredige plaats is waar God kan wonen. En om Hem opnieuw te kunnen ontmoeten, in een gereinigd hart, daarvoor kwam Jezus. Hij maakte goed wat wij fout hebben gedaan. Door Jezus ontvangen wij een nieuw hart. En Ezechiël profeteert hier al van:

“Ik zal jullie een nieuw hart en een nieuwe geest geven, ik zal je versteende hart uit je lichaam halen en je er een levend hart voor in de plaats geven. Ik zal jullie mijn geest geven en zorgen dat jullie volgens mijn wetten leven en mijn regels in acht nemen” EZECHIËL 36:26-27.

Als we het hebben over de bronnen des levens dan is dit vers de sleutel tot het verstaan van dit begrip. Alleen een ‘nieuw hart’ zal ons in staat stellen om door te kunnen doordringen tot de bronnen des levens. Dan kunnen we zingen: “Al mijn bronnen zijn in u” PSALM 87:7. Dan mogen we: “vol vreugde water putten uit de bron van dé redding” JESAJA 12:3.

Ons hart is het belangrijkste gebied waar we over moeten waken. Er staat in SPREUKEN 4:23 NBG: “Behoed je hart boven alles wat te bewaren is, want daaruit zijn de oorsprongen van het leven”. Dit is een merkwaardige tekst. Wat zijn die oorsprongen van het leven? Het heeft alles te maken met De Bron van alle leven Jezus Christus. Vanuit ons hart ontstaat het verdere leven. Is die bron zuiver, dan ook wat er uit voortkomt. Dan stemt het uiterlijke leven overeen met het innerlijke leven.

Bronnen in de natuur liggen vaak verborgen onder de oppervlakte. Ze zijn er wel maar we zien ze meestal niet. Maar een verborgen waterbron kan het begin zijn van een machtige rivier. Zo is het ook met ons leven. Wat uit de bron voortkomt, bepaald de rest van ons leven. Wanneer we leren leven vanuit de ‘juiste bron’, dan zal zich een evenwichtig en vruchtbaar leven ontwikkelen. Ik zou het zo kunnen samenvatten; ‘de bronnen des levens zijn onze houdingen en motieven, van waaruit we handelen. En het is onze overgave aan God die bepalend is voor hoe groot die stromen zullen zijn. Vgl. JOHANNES 7:38.

Is het in de praktijk van het leven nu zo eenvoudig om je over te geven aan God? Nee, maar het heeft wel alles te maken met het feit, óf je het wilt. Wie zich niet toevertrouwd aan Jezus Gods Zoon, die leert ook niet om af te rekenen met het verleden. Dan zal die ‘oude bron’ de oorzaak zijn van veel moeilijkheden. En juist bij deze dingen staat Jezus vaak stil. Zijn onderwijs is voor een groot deel hier aan gewijd. En de kern van zijn onderwijs is, dat niet de uiterlijke religieuze mens geschikt is voor Gods koninkrijk, maar hij die de juiste motivatie en houding bezit.

In Zijn onderwijs zegt Hij: “Gij hebt gehoord, Gij zult niet doodslaan, niet echtscheiden, niet vals zweren, enz. Maar Ik zeg u…” En dan wijst Jezus hen op hun innerlijke mens, Hij spreekt hun hartsgesteldheid aan. Hij heeft het dan over, ‘niet in toorn leven, niet in je hart begeren, de naastenliefde, en niet hoogmoedig zijn’, zie MATTHÉÜS 5:21-47. Jezus maakt hier duidelijk dat wat er in je hart verborgen zit uiteindelijk bepaald wie en wat je bent. Het gaat hier om je motivatie.

Jezus spreekt de Farizeeërs vermanend toe als Hij hen wijst op hun religieuze schijnvertoning. Deze mensen wilden alleen de indruk wekken dat ze goed leefden. Maar Jezus gaat hier flink tegen tekeer en noemt hen zelfs huichelaars. Ze gaven veel geld, baden op de hoek van de straat, enz. Maar God zag hun motieven en die kwamen uit de verkeerde bron. Het waren mensen die alleen maar hun vrome buitenkant lieten zien. Zie MATTHÉÜS 6:1-4.

Nu kun je zeggen dat het op zich geen verkeerde mensen waren. Ze deden meer dan menig Christen nu. Ze vasten regelmatig, durfden openlijk te getuigen en hun gebedsleven zag er indrukwekkend uit. Nou, wie doet hen dat na? Het is allemaal waar en goed wat ze deden maar, God kijkt niet naar wát je doet, maar naar waaróm je het doet. God kijkt niet naar wát je geeft, maar naar hóe je geeft. Wat is de bron waar uit je leeft, zijn dat, de oorsprongen van het leven?

1. Motieven

Met welke reden doe ik de dingen in mijn dagelijks leven? Motieven werken als een startmotor het drijft ons tot bepaalde daden, zowel goede als slechte. Maar ze hebben ook betrekking op zaken als, een goede baan hebben, beroemd worden, gelukkig zijn, enz. Motieven sturen dus onze daden aan en dat heeft positieve en negatieve gevolgen. Wie populair wil zijn zal zich opvallend gaan gedragen. En een betweter heeft altijd gelijk. En goede relaties krijg ik door misbruik te maken van mijn positie. Ik wil de beste en de eerste zijn.

Maar ik zal het tegenovergestelde doen als ik níet op wil vallen en een rustig leventje wil leiden. Dan ga ik confrontaties met anderen vermijden. Dan wil ik niet te diep betrokken raken in de moeilijke omstandigheden van mijn naaste. Dan mag een ander voor mij de kooltjes uit het vuur halen. Dan zal ik nooit vooraan staan bij het uitdelen van taken. Dan mag die ander niet te dicht bij komen.

Deze opsomming van introverte en extroverte motieven heeft altijd bepaalde gedragspatronen tot gevolg. En wat nu wel duidelijk zal zijn is, dat iemands gedrag pas werkelijk zal veranderen, als zijn motieven veranderen.

2. Houdingen

Mensen kunnen op de vreemdste manieren reageren. En je vraagt je af, waarom doen ze zo raar? Waarom geeft hij altijd een grote mond. Waarom stelt zij zich zo aan als ik vriendelijk voor haar ben. Waarom probeert hij altijd aandacht te trekken. Waarom is zij zo verlegen wanneer ik haar wat vraag. Zo zou ik nog wel even door kunnen gaan.

Waarom reageren mensen zo? Waarom doet de één dit en de ander dat? Het heeft allemaal te maken met onze houding. Veel mensen weten zich geen houding te geven omdat ze niet zichzelf kunnen zijn. Houdingen worden meestal aangestuurd door onze motieven. Er bestaat een wisselwerking tussen die twee. Een verkeert motief zorgt voor een verkeerde houding, en omgekeerd. Ze beïnvloeden elkaar.

Wanneer een houding niet prettig is zoek je meestal naar het motief erachter. En soms lukt je dit en soms niet. Een verkeerde houding kan ontstaan omdat je niemand vertrouwt. En er zijn mensen die zich altijd verschuilen achter de omstandigheden. En dan ligt het altijd aan die ander. Sommigen proberen nog één af ander excuus te maken door te zeggen: ‘zo ben ik nu eenmaal’. Houdingen hebben vaak te maken met excuses of verontschuldigingen.

Een verkeerde houding is vaak een bron van veel ergernis. Een verkeerde kijk op de zaak kan voor veel bitterheid of ontevredenheid zorgen. Zolang er niet mee afgerekend wordt zullen we dergelijke problemen altijd tegen komen. Wie negatief is trekt negatieve dingen aan. Een gezonde houding zal altijd een positieve uitstraling hebben op ons en op onze omgeving. Waar zondige houdingen veranderen zullen mensen veranderen.

3. De wortel van het probleem

Verbeter de wereld en begin bij jezelf, vind ik zo gek nog niet. Maar ik ben bang dat dit vaker tégen iemand gebruikt wordt, dan dat het toegepast wordt voor eigen verandering. Wanneer onze houding of ons motief niet aangestuurd wordt door de Bron des levens, kunnen we God niet echt behagen. Dan leiden we een vroom en krampachtig leven. Dan doen we de dingen, omdat die ander het van ons verwacht. Dan doen we het niet met ons hart, dan staan we eigenlijk te huichelen.

We zullen het vraagstuk van foute houdingen en verkeerde motieven nooit helemaal kunnen oplossen, tenzij we onszelf de vraag stellen; ‘wat is het middelpunt van mijn leven. Draait het om God of om mij? Het is Jezus die ons hier een heel radicaal antwoord op geeft.

“Niemand kan twee heren dienen: hij zal de eerste haten en de tweede liefhebben, of hij zal juist toegewijd zijn aan de ene en de andere verachten” MATTHÉÜS 6:24.

De uitwerking van dit Bijbelgedeelte zal óf veel problemen oplossen, óf veroorzaken. Want het is lastig om tegen God te strijden. En bij voorbaad hebben we al verloren. Dat heb ik zo vaak in mijn eigen leven moeten meemaken. Maar ja, door schade en schande worden we wijs.

Iemand heeft eens gezegd; ‘Een goede motivatie is, eerst Gods koninkrijk zoeken, en een goede houding is, Zijn gerechtigheid altijd voor ogen houden’. Vgl. MATTHÉÜS 6:33. Wat is jouw motief om zuiver te leven? Als je put uit de bronnen des levens zullen je houdingen en motieven ook veranderen, met als resultaat, veranderde daden. En dat is wat God wil.

Leugen detectors

Een leugen detector is een apparaat om te ontdekken of iemand liegt of de waarheid spreekt. Het wordt ingezet wanneer de bewijslast niet voldoende is om iemand schuldig te verklaren. Ieder mens heeft een geweten. Dat is, het bewustzijn van goed of kwaad, schuld of onschuld. Ons geweten werkt ook als een leugen detector. We wéten wanneer we de waarheid spreken of niet. De Bijbel zegt hier een aantal belangrijke dingen over. God heeft de Heilige Geest uitgestort om ons te overtuigen van drie dingen. Hij zal de wereld duidelijk maken wat zonde is, wat gerechtigheid is en wat oordeel is. Zie JOHANNES 16:7-8.

Ons geweten, wordt door de Heilige Geest onderwezen op waarheid en leugen. We kunnen dus met grote zekerheid vast stellen dat God ons voortdurend overtuigt hóe we leven. Ons geweten werkt dus als een leugen detector, het geeft heel nauwkeurig aan of we zondigen of niet. Waarom ik hier bij stil wil staan heeft te maken met onze zoektocht naar de ‘Bronnen des levens’. Want ons geweten kan ons daar van af houden óf juist naar toe leiden.

Zo wordt het geweten elke dag beïnvloed door goede en slechte dingen. En de zonde kan op den duur ons geweten volkomen uitschakelen. Dat is ook de reden dat Paulus zegt:

“Daarom tracht ook ik steeds mijn geweten zuiver te houden tegenover God en de mensen” HANDELINGEN 24:16.

In zijn leven heeft Paulus heel wat kritiek te verduren gehad. Het is dan ook heel normaal dat hij zich gaat verdedigen. Maar de vraag, ‘hoe hij dit deed’, is een geweldig getuigenis. Hij zegt onomwonden dat hij zich voortdurend inspant om zuiver te leven. Hij wil kost wat het kost, een rein geweten hebben voor God en mensen. Tegenover zijn aanklagers kon Paulus vrijuit spreken want zijn motieven waren goed en zijn geweten werd niet belast of aangeklaagd.

Voor Paulus is het geweten heel belangrijk, hij kiest ervoor dat het zuiver is voor God. Verder zegt hij:

“Omdat ik één ben met Christus spreek ik de waarheid, en mijn geweten, geleid door de heilige Geest, is mijn getuige dat ik niet lieg” ROMEINEN 9:1.

In dit vers zien we duidelijk Paulus’ verbondenheid met Christus. Maar, hij is zich ook bewust van zijn afhankelijkheid van Christus, die de autoriteit van zijn woorden bepaalt. En zijn geweten speelt hier een belangrijke plaats in. Het is een gebied wat duidelijk door de Heilige Geest geïnspireerd wordt. Zodoende wordt zijn geweten een barometer waarop je goed en kwaad, waarheid en leugen, kunt aflezen.

Ik hoop dat we begrijpen dat we ons geweten niet zullen negeren, maar dat we het zullen ontwikkelen tot een gebied wat transparant is voor God en mensen. We weten allemaal dat we geen twee heren kunnen dienen. Je kunt maar aan één van beiden ‘toegewijd’ zijn, zie MATTHÉÜS 6:24. En het geweten zal ons er voortdurend aan herinneren aan wíe we toebehoren. Zo werkt ons geweten als een leugendetector, die ons direct laat weten hoe het met ons gesteld is. Zo zal het geweten ons laten zien of we zuiver zijn in onze houding en motivatie. Het zal ons helpen om ons leven onder controle te krijgen en het toe te wijden aan Gods wil in je leven.

Als je zegt, ik wil God dienen, dan kan Hij dingen van je vragen wat jij best moeilijk zult vinden. Dan zul je regelmatig, ‘het belletje van je geweten’ horen rinkelen. Dan zal de heilige Geest je steeds meer gaan aanspreken van hoe je leeft. En je weet, als ik Zijn stem negeer, dan komt er een diepe onvrede in mijn hart. Dan weet je diep van binnen dat je fout zit. En hoe meer uitvluchten je verzint des te harder gaat het belletje rinkelen. Net zo lang tot dat jij, je geweten het zwijgen oplegt óf er gehoor aan gaat geven. Er zijn verschillende middelen om onze motieven en onze houdingen te testen. En de vraag is, hoe pak jij dit aan?

1. Erkennen

Bij het erkennen van onze fouten ligt de zelfrechtvaardiging altijd op de loer. Want we willen eigenlijk niet terechtgewezen worden, dat zit in ons allemaal. En om je eigen foute motieven en houdingen toe te geven zul je dus een keuze moeten maken. Wil jij ze prijsgeven? Wie luistert naar het geweten weet, wanneer er toegegeven moet worden aan de waarheid. En hierbij zul je af moeten rekenen met je eigen vooroordelen.

2. Radicaal zijn

De ‘geestelijke chirurgie’ waar we het over gehad hebben moet wel toegepast worden. Alleen een diagnose stellen is niet voldoende. En we weten allemaal dat een dergelijke ingreep nooit fijn is. Maar je knapt er wel van op, geloof me. Als je medelijden hebt met ‘de oude mens’ zul je vervallen in zelfmedelijden, en zal dat je helpen? Jij weet wel beter. Er moet dus ingegrepen worden, hoe pijnlijk of gevoelig het ook is. Laat het, ‘kosten wat het kosten’ moet, met minder neemt God geen genoegen. En wees ervan overtuigd, dat Hij uiteindelijk de rekening voor al onze zonden al betaald heeft.

3. Wees op je hoede

Wie het ‘oude leven’ niet aflegt zal het nieuwe niet kunnen aandoen. Dan zal de zonde voortwoekeren en zullen er alleen maar wrange vruchten ontstaan. Met als gevolg dat het ons hele leven zal aantasten. Het kan dan uitgroeien tot hoogmoed en trots, en door gebrek aan discipline kunnen we uiteindelijk ons geloof verliezen. Wie zijn eigen ‘leugendetector’ uitschakelt, het zwijgen oplegt, zal door ongeloof de veroordeling van de Heilige Geest in zijn binnenste met zich meedragen.

4. Een zuiver oog

Laten we doen wat Paulus deed, het geweten zuiver houden tegenover God en mensen. Dat is de beste verdediging. Jezus zegt:

“Het oog is de lamp van het lichaam. Dus als je oog helder is, zal heel je lichaam verlicht zijn” MATTHÉÜS 6:22.

Wanneer dit ons streven is zullen onze motieven en houding zuiver worden gehouden door de Heer. En is dat niet het allermooiste?

Ik wens je Gods zegen